Wij zoeken bestuursleden voor de werkgebieden Hart van Brabant, De Beerzen, Eersel Veldhoven.
Wil jij bijdragen aan het realiseren van kennis en kansen voor boeren in jouw regio, die natuur in hun bedrijf willen opnemen?
Meld je aan op info@anvkempenland.nl met in de kop van de mail: ‘Vacature bestuurslid ANV’.
Je kunt dan een keer een vergadering bijwonen om een beeld te krijgen van de verwachtingen. Wij maken graag kennis met je.
Tot gauw?!
Namens het bestuur, groet!
Onlangs verscheen het evaluatierapport over de effectiviteit van agrarisch natuurbeheer met een stevige aanbeveling voor meer beheer en sterker geconcentreerd beheer. Dit is een belangrijk rapport voor de voortgang van het ANLb.
Er is voldoende vertrouwen in de maatregelen voor opschaling. We zijn nog lang niet klaar! Aanzienlijke verhoging van het budget lijkt ook deze kant uit te komen. We houden het nauwlettend in de gaten.
De Tuinbroek: Boer en burger combineren talenten om van te smullen!
Het is een mooie dag, eind februari. Gevieren zitten we aan de keukentafel bij de familie van Doormaal aan de Lage Haghorst te genieten van een kopje koffie. We zijn nieuwsgierig naar het verhaal van ‘De Tuinbroek’.
Welkom bij De Tuinbroek (Foto: fam v Doormaal)
Peter en Hanneke vertellen hoe zij op deze boerderij aan de Lage Haghorst terechtgekomen zijn. Peter zijn wieg stond hier, als derde generatie en opvolger. Zijn vrouw Hanneke vond meteen aansluiting op de boerderij bij Peter thuis. De vierde gesprekspartner is Wim Blankers, voormalig geschiedenisleraar, die het verhaal van ‘De Tuinbroek’ vertelt vanuit De Dorpscoöperatie.
Zorgen over voedsel en landbouw
‘Haghorst ons dorp’ is een levendige coöperatie, waar men het lot graag in eigen hand neemt, ook als het gaat om zorgen over gezonde voeding. Wat kun je als bewoner bijdragen? Het idee ontstond voor een gezamenlijke tuinderij, waar op ecologische basis groenten verbouwd worden en de teelt van gezonde voeding dichterbij de bewoners komt.
Afb: Bij De Tuinbroek mag het afwijkend zijn, of een maatje kleiner (Foto: Fam. v Doormaal)
Altijd in transitie
Op zoek naar een locatie waar je het zelf kan doen, kwamen ze bij Hanneke en Peter terecht. Peter, als derde generatie geboren in de boerderij, had al verscheidene transities doorgemaakt. Zijn vader had het gemengd bedrijf van diens vader overgenomen met 12 ha en zeven melkkoeien. Peter’s moeder bracht er nog eens drie mee, dat maakt tien. Tien beste melkkoeien.
Maar het was de tijd van de grote modernisering. Specialisatie en productiviteitsverhoging, dat was het credo en dus gingen de varkens weg. De kippen werden ondergebracht in een legbatterij. Voor de koeien bouwden ze een ligboxenstal met plaats voor 40 dieren. Best vooruitstrevend anno 1971. Toen Peter in 1980 tot de maatschap toetrad telde het bedrijf 60 melkkoeien.
Hart voor mens en dier
Hanneke werd geboren als dochter van een Tilburgse smid. Het leven in de stad ervoer zij als wat al te individualistisch. Hanneke hielp haar vader graag in de moestuin en bleek vergroening in haar genen te hebben. Met een groot hart voor mens (en dier) koos zij voor een opleiding in de zorg. Hanneke voelde zich op de boerderij bij Peter thuis meteen op haar gemak. In 1987 trouwden zij en in 1989 namen zij de boerderij over. Ze telden toen 65 koeien en een legbatterij. Samen kregen Peter en Hanneke twee zonen en een dochter.
Ge wilt zijn wie ge bent!
Peter vond keuzes maken niet altijd zo gemakkelijk. Hij gaat voor kwaliteit, smaak en een eerlijk product en hij vindt dat vele malen belangrijker dan geld. In Hanneke had hij zijn partner en bondgenoot gevonden.
“Ge wilt zijn wie ge bent, niet wat een ander wil dage bent”
Vanwege Peter’s gezondheid stopte Hanneke haar werk in de zorg en nam zij het melken over. Hanneke heeft dat 20 jaar volgehouden. Ondanks dat zij beiden hielden van hun werk ging het vraagstuk over dierenwelzijn hen toch steeds meer parten spelen. In 2001 besloten ze de kippen af te stoten. Zo zouden ze ook graag hun koeien in de wei laten, maar met een beperkt grondbezit was het voor hen niet mogelijk om de melkkoeien buiten te laten lopen.
“Dan ben je maar die pinguin die rechtsaf slaat…”
Ze namen het besluit om te stoppen met melken en over te schakelen naar opfokvee en zoogkoeien. Dat het zeer deed om de melkkoeien weg te doen, dat zie je hen nog altijd aan.
Natuurinclusief
Rondom ruilverkaveling De Hilver (2011) verenigde Peter zich met 9 boeren in ‘De Hilverboeren’ om met Staatsbosbeheer nieuwe natuur te ontwikkelen. Met begrazing van nieuwe natuurgebieden voor SBB kon het bedrijf beschikken over voldoende gronden om de het opfokvee buiten te laten lopen en er kwam plaats voor een toom zoogkoeien. Loonwerk voor de Hilverboeren maakte het plaatje rond. Helaas besloot SBB wegens gewijzigd beleid om met slechts 3 van de 9 boeren door te gaan, op voorwaarde dat zij Natuurinclusief zouden worden. Daarbij is er veel ruimte voor natuur en geen chemie. Het paneeltje ‘Natuurinclusief Bedrijf’ prijkt nu fier op het erf. Maar red je het daar dan mee?
In een gespreid bedje
Toen de Dorpscoöperatie binnenwandelde met het idee voor een ecologische dorpsmoestuin, zag Peter direct kansen. Omdat het evenzeer om een ontmoetingsplek met zorgtak bleek te gaan, bloeide het sociale hart van Hanneke op. Boer en burger combineren talenten: netwerk, handjes, techniek en communicatie met kennis van de bodem, voedsel verbouwen en de zorg.
Afb: Groenten verbouwen vanuit passie (Foto: P. v Doormaal)
De geboorte van ‘De Tuinbroek’
Mede ingegeven doordat geen van de kinderen nog staat te dringen om de boerderij over te nemen, besloten Peter en Hanneke om hun passie te volgen en deze kans te pakken.
Ze kozen de fijnste plek achter de boerderij om dit nieuwe zaadje tot bloei te brengen en mensen op deze plek mee te laten genieten in ‘De Tuinbroek’. Het is een plek geworden waar je even jezelf kunt zijn, samen met anderen. Gezondheid, natuur, goede voeding en samenwerking spelen hier de hoofdrol. Een plek waar jonge ouders mrt kinderen, zorgpupillen en ouderen met elkaar in gesprek komen. De zorg voor de dieren sluit daar mooi bij aan. Dit voorjaar planten ze nog jonge fruitbomen…het zaadje groeit maar door…
Afb: Ontmoeting, buitenzijn, samen werken, voedsel dichtbij… (foto: P. v. Doormaal)
Nieuwe kansen
Met De Tuinbroek waait er een nieuwe wind over het erf. Er kwam een logo, een website een oogstdeelcommunity, losse groentenverkoop, een bloementuin, een appgroep en een verkoopkanaal voor ‘bewust-vleeseters’. Als er eens een van de brandrode ossen geslacht wordt, dan moet je snel zijn met je bestelling om niet achter het net te vissen. Vorige maand kwam er zelfs waardering uit een onverwachte hoek toen Peter en Hanneke de Natuurprijs van de Hilvarenbeekse VNMH mochten ontvangen.
En de toekomst?
Vooralsnog volstaan de lokale verkoopkanalen, maar hoe kijken we naar de toekomst? Wim springt meteen in op deze vraag. “Die vraag moeten we onszelf wel stellen! Dit is veel te mooi om verloren te laten gaan”.
De vier boeren die in 2020 samen besloten om het beheer van de Ecologische VerbindingsZone langs het beekje De Run op te pakken werden ter plekke gefilmd en geinterviewed door een ploegje van het GOB. Met het filmpje wil men potentiele deelnemers elders informeren over de betekenis van deze nieuwe taak voor hen.
Onze filmsterren Ad Houbraken en Wil Plasmans voeren het woord. Goed bezig! De jongens staan er knap op!
Niet voor niets zijn de beken de levende aderen in het landschap, maar wat kriebelt er nu allemaal in en rond de poelen langs De Run? Dat gaan we samen ontdekken. Tijd voor een flinke wandeling met de deskundige! Ben je erbij op 9 juni?
Poelen zijn belangrijke elementen in het natuurnetwerk. Kikkers, salamanders, libellen…ze zijn voor hun voortplanting afhankelijk van stilstaand water. Hun jeugdstadium speelt zich af in stilstaand water. Beheer van poelen is daarom gericht op het creëren van veilige poelen, dus bij voorkeur zonder vissen. Aan een zonnige oever met flauw talud warmen de koudbloedige larven zich lekker op en kunnen ze doorgroeien naar hun land-fase. Dikkopjes worden piepkleine kikkertjes, libellenlarven treden uit hun pantser om weg te kunnen vliegen.
Niks doen is geen optie
De eerste jaren moet een poel zich ontwikkelen. De bodem komt tot rust, de oevervegetatie zet zich, waterplanten vinden hun plek: er ontstaat levend water. Zou je niks doen, dan gaat de poel verlanden door een dik plantendek. Bomen werpen schaduw over de oevers, riet en struiken verdringen elkaar. Door overstroming, of door eendenbezoek komt er vis in de poel, wat niet gunstig is voor jong leven.
Werk aan de winkel!
Onze boeren hebben de oevers gemaaid en vrij gehouden van opslag van elzen en wilgen om de zon toegang te geven. Ook teveel rietopslag verwijderen zij. Langzamerhand denken we in een fase te belanden dat er groot onderhoud aan zit te komen. Voor het zover is willen we weten hoe de waterkwaliteit nu is wat er zoal leeft in de poelen. We zijn benieuwd naar advies over het beheer, in welke mate en met welk materieel we te werk moeten gaan.
Drie specialisten
We lopen de ronde met drie deskundigen die elk vanuit hun achtergrond met ons naar de poelen kijken. Iris van der Laan, ecoloog bij Waterschap De Dommel, een vrijwilliger van IVN en Ruud van Cuijk, ervaringsdeskundige bij Natuur- en Weidevogelvereniging Reusel de Mierden. Zij brengen materialen mee om proefjes te doen: Hoe staat het met de waterkwaliteit? Welk leven treffen we aan in de poelen, tot welke conclusies leidt dat? We observeren, we nemen watermonsters en met elkaar komen we tot de beste beheermaatregelen. En jij kunt daar bij zijn!
Samen proefjes doen, kids doen mee!
We starten bij ‘Koetje Kaat’ met een kopje koffie, thee of limonade. De poelentocht begint met een ritje met de huifkar, we lopen langs drie poelen om de proefjes uit te voeren (ongeveer 2 km). Kinderen mogen helpen. Laarzen aan! Tenslotte bieden de beide gemeenten een lekker ijsje aan bij Koetje Kaat.
Zet het in je agenda!
Beste leden, 21 december 2024
Bij alle onzekerheid voor onze boerenbedrijven lijken er nu kansen onze kant uit te komen. De kracht van agrarisch natuurbeheer heeft zich bewezen. Er is een groot bedrag voor ANLb toegezegd en het is structureel. Lees hierover meer in deze nieuwsbrief.
U vindt hier ook informatie over de Brabantse ondersteuningsregeling ‘Boerenperspectief’, die kan helpen bij nieuwe plannen.
Gaat Carbon Farming betekenis krijgen? Er was in elk geval veel belangstelling voor het symposium in Goirle. Eenvoud in regelgeving is ook hier de bottleneck om de doelen te kunnen bereiken.
Aansluitend op jullie tips uit de zomerenquete, besteden we komend jaar meer aandacht aan bodemgezondheid. Te beginnen met een bijeenkomst Bodem-Up in april. Verder overwegen we een bezoek aan een composteringsbedrijf en we staan natuurlijk open voor ideeën van de leden. Laat het ons weten: info@anvkempenland.nl
Tot slot: Geef om je wereld, vraag kwaliteit, die eerste stap naar een duurzame leefomgeving begint bij jezelf: Laten wij dan maar de eersten zijn, die voedsel waarderen en de echte prijs willen en kunnen neerleggen aan degene die het toekomt, voor het werk dat ervoor verricht is. Voel je uitgenodigd om mee te doen.
Rest mij allen mooie feestdagen toe te wensen en dat agrarisch natuurbeheer ook volgend jaar betekenis voor je mag hebben. We sluiten 2024 af, met de blik vooruit!
Namens het bestuur van ANV Kempenland, Monique Leesberg.
De nieuwsbrief is met zorg samengesteld. Wilt u nadere informatie: info@
Minister Femke Wiersma zoekt oplossingen voor de hoofdpijndossiers Stikstof, Biodiversiteitsverlies, Water en Toekomstperspectief voor boeren. In de Uitzending van Vroege Vogels op 4/8 biedt Marij Klever, voorzitter BoerenNatuur Nederland, de minister mooie kansen aan met agrarisch natuurbeheer. “Ik merk bij veel boeren een enorme drive om mee te doen. Ik roep de nieuwe regering op deze boeren die kans te geven”.
De motivatie voor ANLb onder boeren is hoog, zo stelt zij, juist vanwege de vrijwilligheid en het inpassen met maatwerk. Boeren kunnen samen met de veldmedewerker kijken wat past bij welke boer, op welke plek, tegen vergoeding van inkomstenderving en beheerkosten: zelf aan de knoppen!
Klever houdt een pleidooi voor uitbreiding ANLb voor heel Nederland ipv alleen de kansrijke plekken (Leefgebieden). Zij ziet in agrarisch natuur- en landschapsbeheer een belangrijk deel van de oplossing.
“Ik verwacht dat de minister vooral inzet op de bestaanszekerheid van boeren”, vertelt Klever. “We kunnen elkaar daar vinden. Door agrarisch natuur- en landschapsbeheer te versterken, zorgen we voor een goede boterham voor de boer, en werken we tegelijkertijd aan uitdagingen op het gebied van klimaat, bodem, water, landschap en biodiversiteit.
Onze boodschap slaat aan. Intussen zijn er toezeggingen voor 500 miljoen tbv. agrarisch natuurbeheer. Onze provincie kent veel kwetsbare natuur, zoals de N2000 gebieden, de beekdalen, maar denk ook aan biodiversiteitsverlies, verdroging, bodemverschraling en daarbij opgeteld de woningbouwopgave, de verstedelijking en vergroening van bedrijventerreinen.
Herinnering, zie mail
Poelen moeten onderhouden worden om hun waarde voor biodiversiteit te behouden, maar hoe doe je dat? Hiervoor organiseren we een (gratis) workshop:
Het doel is om diegenen die een poel bezitten wegwijs te maken in het noodzakelijke onderhoud en mensen die er nog geen hebben te interesseren in het aanleggen hiervan.
Datum : Dinsdag 29 oktober om 14:30 uur.
Waar : Locatie is gelegen aan de Lage Mierdsedijk te Reusel. (Zie afbeelding).
Deze Workshop wordt verzorgd door RAVON in samenwerking met Natuur- en (Weide)vogelvereniging Reusel-De Mierden en ANV Kempenland.
Meld je aan via: info@anvkempenland.nl Denk aan laarzen!
Onderstaand een overzichtsfoto waar de desbetreffende poel gelegen is. (Poel heeft een code rood, zodat onderhoud noodzakelijk is).
Locatie poel Reusel (Google Maps)
Dit voorjaar kapten we de uitgegroeide gemengde wilde heg van de familie van Dal in, volgens de Kartuizer vlechtmethode. Met instructie van onze meestervlechter Arjen Stoop lieten we ons overtuigen dat 10% van de stamdikte echt voldoende was om te overleven. Pffff…
Vervolgens bogen we de ingekapte stammetjes en legden we ze op 30 graden tussen de gespaarde staanders, met de stroom mee. Alles volgens voorschrift… maar wie kon toen geloven dat de ‘mishandelde’ stronkjes werkelijk weer uit zouden lopen? We wisten het niet…
Bloei
Het voorjaar bracht de verlossing. Eerst begon de sleedoorn te jubelen, daarna schoot het jonge blad erin en de meidoorn bloeide daar weer uitbundig overheen, vlier volgde… Bloei, bessen, stekels, noten, de heg blijft een refugium voor kleine dieren. Er zijn jonge patrijzen gezien!
Demo onderhoud
Inmiddels schreeuwt de heg alweer om onderhoud. Volgens Arjen moet dat nu eenvoudig zijn. Binnenkort gaan we samen kijken:
Al vroeg in het voorjaar schoot dit levende hekwerk uitbundig in bloei, liggers en staanders zijn goed te onderscheiden
(Foto’s A. Marree)
M.Leesberg