Brabant Behaagt

/0 Reacties/in , , /door

Van wie is het landschap?

Het begon met natuur, daar is veel mee gebeurd. Nu rijden we, fietsen we, wandelen en sporten we er graag en de boer ploegt er voort. Dieren en planten zijn er ook, en er is water. De een ziet het als leef-, schuil- en nestgebied, de ander ziet het als ontspanning, een derde woont of werkt er en de boer ploegt nog altijd voort.

Behaaglijk

We willen allemaal een fijn landschap. Wijds, maar ook besloten, toegankelijk, biodivers, vruchtbaar, bewerkbaar en behaaglijk. Het is nogal wat! Dat woord ‘behaaglijk’, werd het kernwoord voor een nieuw initiatief: ‘Brabant Behaagt’. In deze titel komt de dubbele betekenis van ‘behagen’ goed van pas. Een behaagd landschap met hagen en houtopstanden, is een behaaglijk landschap, daarmee behaagt Brabant de gebruiker. Maar ook bloemrijke perceelsranden, kikkerpoelen, wandelpaden en slootkanten doen ertoe.

Waarom hagen?

Een haag is een waardevolle toevoeging aan het landschap. Voor het oog brengen hagen en houtsingels het landschap op schaal. Voor de wandelaar brengt een haag schaduw, luwte, afwisseling. Voor planten en dieren zijn het leefwerelden. Bij extreem weer, zoals de hele winter 2024/2025 zijn insecten uitsluitend nog rond de houtopstanden te vinden. Hetzelfde geldt voor de inheemse flora. De diepere beworteling haalt voedsel uit diepere lagen en verbetert de bodemgesteldheid en het bodemleven, daardoor kan de bodem meer water vasthouden.

Hagen dus?

Nou…….?!

Hagen nemen dus wel plaats in, ze vangen de zon weg. Ze staan ontzettend in de weg, je moet ze onderhouden…wat staat daar tegenover?

Hoe kan het wel?

Daar hebben we al jaren de StiLa-regeling voor; de veel geprezen Brabantse gereedschapskist voor landschapsbeheer-vergoedingen. Maar voor een bedrijfsmatig aantrekkelijke regeling is meer nodig.

  • Langjarige beheerovereenkomst (30 jaar?)
  • Beloning in plaats van vergoeding
  • Maatschappelijke waardering

Onder die voorwaarden kan een boer landschapsbeheer in zijn bedrijfsvoering meenemen en zullen financiers er geen moeite mee hebben. Zie rapportage: Klik Hier!

Waardering

ANV-leden waarderen natuur en landschap op de een of andere manier. Hoe kan agrarisch natuurbeheer voor alle grondeigenaren aantrekkelijk worden? Redenering is dat de boer natuur in het boerenland kan beheren als hij daarvoor betaald wordt en zekerheid krijgt, zodat zijn bedrijf er baat in plaats van last van heeft. Maatschappelijke waardering vertaalt zich in de waarde: we moeten dus zelf gaan investeren in het landschap. Voor bedrijven kan dat aantrekkelijk zijn.

Verdienmodel

‘Brabant Behaagt’ heeft dat begrepen en nodigt grote en kleine bedrijven uit om te investeren in het landschap om de hoek. Daarmee moet landschapsbeheer als dienst in het verdienmodel van de boer gaan passen. Meer weten: https://www.brabantbehaagt.nl/

Direct investeren op concrete projecten: https://www.brabantbehaagt.nl/projecten

Leden aan het woord: Corneel van Mierlo

/0 Reacties/in , , /door

Om de leden wat beter te leren kennen willen we voortaan in elke nieuwsbrief een interview plaatsen. We bijten het spits af met Corneel van Mierlo.

Stel jezelf eens voor aan de leden: wie is Corneel van Mierlo?

Ik ben dus Corneel, ik kom uit Bergeijk en het was mijn oom die mij tussen de koeien bracht. Dat vond ik mooi, dus ik werd bedrijfshulp bij melkveehouders. Geen boerenzoon, maar wel verknocht aan de sector, dus ik ging de cultuurtechniek in. Ik verzorg sportvelden en gazons, ook aanleg…maar ik zaai ook in voor boeren, landgoederen, de natuurbegraafplaats en gemeenten, ook gladheidsbestrijding. De laatste tijd doe ik steeds meer agrarisch natuurbeheer.

Wat zie jij dan in agrarisch natuurbeheer?

Er komen vragen, dus ik schaf lichtere machines aan, kleine trekkertjes, dan belast je de grond niet zo zwaar. En dan komt het werk naar je toe, ook van overheden en Staatsbos: verschraling, vogelakkers, randenbeheer, snoeien, bermen…Die willen kwaliteit he dus dan moet je het goed doen. Mijn speciale zaaimachine gaf de doorslag. Langzaamaan gaat het naar 20% van mijn werkzaamheden.  Ik zie het agrarisch natuurbeheer wel groeien.

Is agrarisch natuurbeheer moeilijk?

Je moet je er natuurlijk wel in verdiepen, maar dat is met elk gewas. Dat is juist leuk. Goed luisteren naar wie er verstand van heeft, dan kom je al een heel eind. Ik heb goede leermeesters, Roel Winters kan ik alles vragen. En 20 jaar ervaring, dan heb je al veel gezien.

Wat heb je geleerd?

Goede grondbewerking is belangrijk. Ik gebruik graag de schijveneg. Het juiste moment kiezen, dat is heel voornaam. Geen kalenderlandbouw dus, maar boerenverstand! Als het kan dan zaai ik in het najaar. Dan heb je minder last van onkruiden. Eenjarigen en granen zaai je natuurlijk in het voorjaar, maar wel voor 15 maart, anders schieten de pionierskruiden je om de oren. Ik geloof niet in een vals zaaibed om dat te voorkomen. En dan heb je nog veel valkuilen: te diep zaaien, te droog, te nat, de grond kan ook te los zijn.

Je moet het juiste zaaimengsel voor de bodem kiezen. Met die zaaimengsels moet je slim omspringen, anders krijg je het zaad nooit goed verdeeld. Ik kies er wel voor om het fijne bloemenzaad met de hand in te zaaien en daarna het graszaad machinaal.

En dan natuurlijk de juiste machines. Niet klepelen hoor! Maaien met de messenbalk of de ecomaaier, anders hebben de beestjes nog geen kans. Afvoeren doe je in een aparte werkgang, zodra het zaad is uitgevallen. Niet zuigen want dan ben je het nog kwijt. Heggen knip je met een heggenknipper, met laag toerental en zet je bandenspanning laag!

Zie je resultaat voor de biodiversiteit?

Aan de bodem kun je veel zien, de structuur wordt beter. En ja, dan ga je ook bijen en vlinders zien op die bloemkes. En meer vogels.

Waarom kiezen boeren volgens jou voor agrarisch natuurbeheer?

Nou,  de maatschappij vraagt erom. Campina, BBM, soms heb je pachtverplichtingen, gelukkig zijn er ook vergoedingen, daar moet  je Nelis voor hebben. Kruidenrijk grasland is natuurlijk gewoon gezond voor de koeien. Grasklaver kan bij bepaald weer veel te eiwitrijk worden. Dit jaar doen de klavers het wel erg goed.

Heb je nog een tip voor de boeren?

Neem agrarisch natuurbeheer serieus en blijf goed om je heen kijken en opletten of het allemaal mooi ontwikkelt. Dan krijg je er vanzelf plezier in!

50 jaar Agrarisch natuurbeheer in Noord-Brabant

/0 Reacties/in , , , /door

Brabant Magazine bracht een goed artikel over de historie van agrarisch natuurbeheer. Er wordt aandacht besteed de introductie van ANLb, nu bijna 10 jaar geleden. Een artikel voor de lezer die de achtergronden wil kennen.

Lees op de website van de provincie Noord-Brabant wat we samen bereikt hebben met ANLb: https://publicaties.brabant.nl/bm62/natuurbeheer

 

BodemUp

/0 Reacties/in , , , , , /door

Op 3 april hebben wij samen met de ZLTO een bijeenkomst gehad van Bodemup bij De Nachtegaal in Wintelre. Dit is zowel theoretisch als praktisch. WE begonnen met het theoretische gedeelte, waarbij we uitleg kregen hoe de bodem en het bodemleven in elkaar steken. Daarna zijn we naar buiten gegaan om een profielkuil(tje) te steken. Helaas bleek de grond niet erg geschikt, zodat het leerdoel niet helemaal behaald kon worden.

Over BodemUP
BodemUP Brabant is een project dat als doel heeft om grootschalig bodemmaatregelen te realiseren
op agrarische bedrijven in Noord-Brabant. Het project heeft een looptijd van 5 jaar (2022–2027) en
wordt gezamenlijk gefinancierd door het waterschap Aa en Maas, waterschap De Dommel, waterschap
Brabantse Delta, waterschap Rivierenland, Brabant Water en de provincie Noord-Brabant. Het streven
is om ca. 2000 agrariërs te werven als deelnemer. Deelnemers krijgen via een bodemcoach kosteloos
advies op maat over passende bodemmaatregelen. Zo werken zij aan een vitalere bodem en een
betere waterkwaliteit.

Vitale Bodem
Een vitale bodem is dé basis voor een duurzame voedselproductie, voldoende en schoon (drink)water
en meer biodiversiteit. Boeren en tuinders hebben hierin een cruciale rol. Door het optimaliseren van

hun bodemmanagement kan de kwaliteit van de bodems worden versterkt. Brabantse boeren kunnen
zich hierover laten adviseren door bodemcoaches.
Iedere coach heeft alle kennis in huis om boeren te adviseren over voor hen relevante en praktische
bodemmaatregelen. Deze adviezen richten zich bijvoorbeeld op een betere bodemvruchtbaarheid,
optimaliseren van de bemesting en ziekteresistentie. Of het tegengaan van verdichting, de
vochthuishouding en het sluiten van kringlopen. Ook met vragen over versterking van het
verdienmodel kunnen deelnemers bij de bodemcoach terecht.

Kruidenrijk gras voor het voerhek (foto: Yvonne van Spreuwel-Meijer)

Experimenteren en combineren met Gijs

/0 Reacties/in , , , /door

Hij houdt wel van een beetje pionieren en dan met kennis en vaardigheden een nieuwe teelt tot een succes brengen.

Gijs stuurde in mei dit gave filmpje in. Wintergerst met paarse wintererwten mei 2025.

Kijk zelf maar of dit een succes gaat worden. Mooi is het filmpje van Gijs in elk geval wel!

Heb jij ook leuke beelden voor de nieuwsbrief? Stuur ze naar info@anvkempenland.nl

 

 

EVZ: iets voor u?

/0 Reacties/in , , , , , /door

Een EVZ (ecologische Verbindingszone) draagt bij aan biodiversiteit, maar ze kan ook economisch interessant zijn voor agrarische bedrijven. Met een EVZ kan uw bedrijf invulling geven aan verschillende regelgeving en keurmerken:

  • De verplichte bufferstroken uit het 7e actieprogramma Nitraat
  • Extra punten voor ecoregelingen vanuit het GLB met groenblauwe dooradering
  • Draagt bij aan de eisen van keurmerken zoals On the Way to PlanetProof, Beter voor Koe, Natuur en Boer en SKAL.
  • Kruidenrijk hooi of strooisel uit de EVZ kan ingezet worden voor uw bedrijfsvoering

Wilt u de mogelijkheden van een EVZ verkennen?

Wandelen met De Runboeren, een fotoverslag

/0 Reacties/in , , , , /door

We kennen onze boerenbeheerders van EVZ De Run inmiddels wel. Deze natuurstrook wordt gewaardeerd door wandelaars en passanten, maar hoe staat het met de natuurontwikkeling?  Tijd voor een eerste inventarisatie!

EVZ (ecologische verbindingszone) De Run is aangelegd langs de oever van het beekje, voor de migratie van soorten van de Cartierheide naar het Dommeldal en andersom. Nu, zes jaar na de aanleg, is het omvormingsproces van landbouwgrond naar natuur, tot rust gekomen. Onze veldcoordinator, Nelis Klaasen, neemt voortaan de ecologische begeleiding op zich. WE willen weten of het beheer effect heeft. We vroegen  IVN Veldhoven-Eersel-Vessem om hulp. Een aantal vrijwilligers pakte deze klus op en besteedde maar liefst 127 mensuren aan de opname van planten en vogels in EVZ De Run in de zomer van 2024.

IVN-rapport verrast!
Op tweede pinksterdag overhandigde Gerard Lijten, secretaris van IVN-VEV het rapport van de Planten- en Vogelinventarisatie EVZ De Run aan de voorzitter van ANV Kempenland, Monique Leesberg. Gerard bekende dat zijn verwachtingen over deze EVZ flink overtroffen zijn. Met 3,5 km lengte en gemiddeld 25m breedte, gaat het om een beperkt element. Maar met de gevarieerde kruidenvegetatie, bosjes, plasdras, een zestal poelen en de stroom zelf, is het toch om een aantrekkelijk element geworden.

Mooie resultaten
Ondanks de slechte zomer waren de vrijwilligers van IVN verrast over de scores. Ze troffen veel meer soorten planten (197) en vogels (36, waaronder 15 broedvogels) dan verwacht. Er zijn zeldzame soorten bij, als spotvogel, bosrietzanger, tuinfluiter, kneu. Onlangs is nog de kleine karekiet waargenomen. Dit jaar zal Ruud van Cuijk de amfibieën en insecten monitoren.

Poelentocht
Aan de jaarlijkse publiekswandeling door de EVZ werd dit jaar een thema geknoopt. Na zes jaren komt immers het periodiek beheer van de poelen om de hoek kijken. Bewoners en geïnteresseerden werden uitgenodigd om mee te wandelen met de deskundigen van IVN, Waterschap De Dommel en Weidevogelvereniging Reusel De Mierden. Zij vertelden elk vanuit hun eigen gezichtspunt over de waarde van een poel. Hun aandachtspunten zijn verschillend, maar elk van de drie poelen kreeg een dikke voldoende. We telden zo’n 40 deelnemers.

Proefjes, schepnetjes en cuvetjes
De heren van IVN en van Weidevogelvereniging Reusel-De Mierden (Ruud van Cuijk) brachten schepnetjes en cuvetjes mee om het wat concreter te maken. Dat is natuurlijk altijd pret, zeker voor de kinderen. Iris van der Laan van Waterschap De Dommel liet zien hoe eenvoudige metingen van waterkwaliteit eruitzien. Zij was tevreden over de geleidingswaarde: 4,8 en ook de pH die ze aflas: 6,8: dat is in orde.

Een ijsje toe
Om de gunstige resultaten van dit samenwerkingsproject tussen de gemeenten Bergeijk en Eersel, de boeren, IVN, de weidevogelvereniging en ANV Kempenland te vieren, trracteerden de gemeenten op een ijsje in de ijssalon van een van de boerenbeheerder, die ook een wandelpad over boerenland aanlegde.

Afb: Samen met Gerard scheppen in de poel

Afb: De wandelaars bekijken de variatie in de vegetatie

Afb: Nou wil ik wel eens weten wat er nu echt leeft onder de waterspiegel?

Afb: Het laatste traject was een evenwichtsoefening

Afb: Met Karel als noeste hekkensluiter komt iedereen veilig thuis. (Foto’s: N. Klaasen)

Het wandelroutekaartje

 

 

Water als basis in een veranderend klimaat

/0 Reacties/in , , , , /door

Midden-Brabant heeft een sterk watersysteem nodig, dat opgewassen is tegen hele natte en hele droge perioden. Met ruimte voor water. En voldoende grondwater en oppervlaktewater, dat schoon en veilig is. Samen met inwoners, boeren, bedrijven en natuurorganisaties werken we de komende jaren in stappen naar een watersysteem dat tegen een stootje kan. Dit noemen we de watertransitie.

Stimuleringsregeling Samen beter in Waterbeheer

De regeling Samen beter in Waterbeheer helpt boeren die bij willen dragen aan het herstellen van het watersysteem en de waterbalans. Zo hopen we overlast in droge én natte perioden zoveel mogelijk te voorkomen. De juiste maatregelen kansen op de goede plek. Op de koppen is dat anders dan op de flanken of in de beekdalen. De regeling vermeldt per maatregel voor welk gebied deze geschikt is. De regeling wordt meerdere keren per jaar opengesteld. In april 2025 was dat voor het eerst.

Mogelijke maatregelen

Minder overlast van weersextremen, daar doen we het voor. Meer water bergen op je land of om de kwaliteit van het water te verbeteren. Maatregelen voor een natuurlijker bodem- en watersysteem. Bijvoorbeeld door waterlopen anders in te richten, transitiegewassen te planten of ander bodembeheer. Of door sturende en niet-sturende maatregelen. Interesse?

Veldcoördinatoren helpen je

De veldcoördinatoren van BoerenNatuur Brabant nemen jou zoveel mogelijk zorgen uit handen. Een veldcoördinator stelt samen met jou een plan op. Daarin staat wat nodig is voor een zo goed mogelijk peilbeheer en/of de inrichting van een bepaald gebied. Jouw plan kun je aanmelden als onderdeel van een collectieve aanvraag. De veldcoördinator dient die collectieve aanvraag in.

Contactformulier: Samen beter in Waterbeheer » Brabantslandschap.nl

De vergoedingen

Het waterschap stelt vergoedingen beschikbaar voor de watertransitie. De veldcoördinator bespreekt welke vergoedingen voor maatregelen op jouw locatie mogelijk zijn. De bedragen gaan meestal uit van de normkosten, maar kunnen ook uitgaan van werkelijk gemaakte kosten. Dit hangt af van de opties die je kiest.

Als eigenaar kun je een inrichting- en/of beheervergoeding voor zes jaar krijgen. In sommige gevallen wordt landbouwgrond omgevormd tot natuur. In dat geval kun je ook een vergoeding krijgen voor de waardedaling van landbouwgrond naar natuurgrond. Als de agrarische bestemming op de grond blijft, zijn er ook mogelijkheden om voor zes jaar een vergoeding voor inkomstenderving te krijgen.