Landbouw in transitie: Kun je dat eten?

Nee. Transitiegewassen kun je niet altijd eten. Toch durven Kempische boeren de uitdaging aan om verder te kijken dan graan en aardappelen. Boerennatuur Brabant Midden denkt mee!

Productief Kruidenrijk Grasland (PKG)

Inmiddels is PKG een gevestigd hoofdstuk in de transitie. Diepere worteling maakt het gewas beter bestand tegen droogte en het helpt water vast te houden in de bodem. Met haar gespreide bloei is het aantrekkelijk voor insecten. De vlinderbloemige soorten binden stikstof uit de lucht. Omdat koeien het graag lusten is het gewas goed inzetbaar binnen het eigen bedrijf.

En Miscanthus?

Dat is de deftige naam voor ‘Olifantsgras’. Het is een hoog opschietende grassoort met een hoge biomassa.. Miscanthus kan zich met weinig hulpstoffen en onder wisselende omstandigheden, droog, nat, goed ontwikkelen. Het is een langjarige teelt die na de eerste aanloop weinig bewerking meer vereist en een stabiele oogstverwachting geeft tot wel 20 jaren. Binnen het GLB valt het binnen de ‘vezelgewassen’ en ‘meerjarige teelt’

Toepassing

Het gewas wordt toegepast in de bodemverrijking en als substraat, maar kansen liggen voornamelijk in de bouw. In die sector wordt gezocht naar sterke, lichte, duurzaam verkregen, hernieuwbare materialen met een hoge isloatiewaarde.

Kip-ei

Bij elk nieuw product heb je te maken met het Kip-Ei verhaal: voor doorontwikkeling is massa nodig, maar de afzetstroom en de prijsvorming is nog onduidelijk. Met het project 100haTG1.0 van BoerenNatuur Brabant Midden en Waterschap De Dommel hebben 15 boeren samen ruim 50 ha Miscanthus aangeplant.

Stimulering en monitoring

De hoge aanplantkosten vormen een eerste drempel. Hieraan werd binnen het project tegemoetgekomen met budget van Waterschap De Dommel. BoerenNatuur Brabant Midden voert het project uit en draagt zorg voor een stukje teeltbegeleiding en monitoring. In samenwerking met de HAS en Adviesbureau ‘Terug naar de Basis’ is een uitgebreide bureaustudie opgezet naar het verdienmodel. Ook aan landschappelijke inpassing en bodemgezondheidsaspecten wordt aandacht besteed. Volg die ontwikkeling: https://boerennatuurbrabant.nl/tg/

Programma Bodem

In de vorige nieuwsbrief maakten we de uitslag van de ledenenquete bekend. Klik hier voor de resultaten. Bodemgezondheid scoorde hoog in de belangstelling. En dat geldt niet alleen voor ANV Kempenland.

Conferentie Verdienen met Carbon Farming

We ontvingen een uitnodiging van BoerenNatuur Brabant West voor de Conferentie Verdienen met Carbon Farming op 3 december, die zij organiseren ism. ZLTO en het Louis Bolk Instituut.
Meer info en aanmelden: klik hier: Conferentie Verdienen met Carbon Farming.

BodemUp

ANV Kempenland organiseert in april een middag met BodemUP. Het gaat om een presentatie en een veldexcursie met bodemonderzoek en adviezen ter plaatse.

Op aanvraag is een bodemcoach op jouw bedrijf beschikbaar.
Bij die gelegenheid doen we ideeën op voor de rest van het jaar. Heb jij zelf al een voorstel over dit programma, laat het ons weten: info@anvkempenland.nl

Voorzitter BoerenNatuur Nederland roept de minister op!

Minister Femke Wiersma zoekt oplossingen voor de hoofdpijndossiers Stikstof, Biodiversiteitsverlies, Water en Toekomstperspectief voor boeren. In de Uitzending van Vroege Vogels op 4/8 biedt Marij Klever, voorzitter BoerenNatuur Nederland, de minister mooie kansen aan met agrarisch natuurbeheer. “Ik merk bij veel boeren een enorme drive om mee te doen. Ik roep de nieuwe regering op deze boeren die kans te geven”.

Maatwerk

De motivatie voor ANLb onder boeren is hoog, zo stelt zij, juist vanwege de vrijwilligheid en het inpassen met maatwerk. Boeren kunnen samen met de veldmedewerker kijken wat past bij welke boer, op welke plek, tegen vergoeding van inkomstenderving en beheerkosten: zelf aan de knoppen!

Klever houdt een pleidooi voor uitbreiding ANLb voor heel Nederland ipv alleen de kansrijke plekken (Leefgebieden). Zij ziet in agrarisch natuur- en landschapsbeheer een belangrijk deel van de oplossing.

Uitdagingen

“Ik verwacht dat de minister vooral inzet op de bestaanszekerheid van boeren”, vertelt Klever. “We kunnen elkaar daar vinden. Door agrarisch natuur- en landschapsbeheer te versterken, zorgen we voor een goede boterham voor de boer, en werken we tegelijkertijd aan uitdagingen op het gebied van klimaat, bodem, water, landschap en biodiversiteit.

Onze boodschap slaat aan. Intussen zijn er toezeggingen voor 500 miljoen tbv. agrarisch natuurbeheer. Onze provincie kent veel kwetsbare natuur, zoals de N2000 gebieden, de beekdalen, maar denk ook aan biodiversiteitsverlies, verdroging, bodemverschraling en daarbij opgeteld de woningbouwopgave, de verstedelijking en vergroening van bedrijventerreinen.

BoerenNatuur Brabant zet voor Brabant in op een aanzienlijk deel van dit budget.

Bloeiende randen, vele varianten

Samen brengen we mooie dingen tot stand. Ondanks het gekke weer zijn er toch mooie resultaten. We zijn altijd benieuwd naar mooie foto’s van de elementen van de leden. Ditmaal stuurde bestuurslid Corneel van Mierlo een aantal prachtige foto’s in. Misschien niet helemaal onze pakketten? Kijk en geniet!

Veelkleurige randen, ook in het stedelijk gebied (foto’s: C. v. Mierlo)

 

Boer Gijs zaait ook de overhoekjes in!

Creatief is boer Gijs wel in het bedenken van plekjes om bloeiende kruiden in te zaaien.

Er bloeien kleurrijke boeketten op de randen van de sleufsilo en tussen de wintergerst vind je een bonte verzameling inheemse kruiden.

Eigenlijk zaait Gijs nectar en stuifmeel. Laat de bijen maar komen!

kleurrijke randen waar het maar kan

ook in de wintergerst bloeien akkerkruiden (Foto’s: G. v. Spreuwel)

Nieuws van EVZ de Run

EVZ De Run verbindt het Natura 2000 gebied Cartierheide met Het Dommeldal. De natuurvriendelijke oeverstrook wordt door een viertal aanliggende boeren onderhouden. Zij zorgen voor zowel het wandelpad als de natuur eromheen. ANV Kempenland ondersteunt deze boeren in het proces. Na 4 jaren zijn ze aardig gevorderd in kennis en uitvoering. Hoe vergaat het hen nu?

Door de hevige regenval dit jaar was het niet mogelijk om in het vroege voorjaar aan climaxbestrijding te doen. Dat zet het beheer op achterstand, want de ongewenste kruiden hebben kunnen bloeien en uitzaaien. Sommige soorten zijn moeilijk terug te dringen als ze zich eenmaal hebben gevestigd.

Wandeling

Op 26 mei organiseerden De Runboeren in samenwerking met ANV Kempenland en de gemeenten Bergeijk en Eersel, hun jaarlijkse wandeling langs de oever van de beek De Run.

Door de slechte begaanbaarheid van het pad hadden dit jaar velen ervan afgezien om deel te nemen. De huifkar, die ons naar het startpunt bracht, hoefde maar één keer te rijden. Na afloop kregen we als beloning een heerlijk ijsje op ijsboerderij “Koetje Kaat”.

Monitoring

Vanaf dit jaar ligt de begeleiding van de boeren geheel bij ANV Kempenland. We hebben de monitoring opgestart met de vrijwilligers van IVN Veldhoven. Zij pakken de inventarisatie van de flora en fauna in de EVZ strook van de Run voortvarend op. Op 30 april, 11 mei en 04 juni is men begonnen met de inventarisatie van de vogels.

Planten:

De planteninventarisatie is bijzonder gedetailleerd weergegeven in een Excellbestand. Wie deze in wil zien kan het bestand opvragen bij info@anvkempenland.nl

Landcoöperatie Dal van de Kleine en Groote Beerze

In het voorjaar is door de leden van Landcoöperatie Dal van de Kleine Beerze besloten om het lidmaatschap aantrekkelijker te maken. Het begin is gemaakt.

Toegankelijker

Waar voorheen certificaten ter waarde van € 2500,- werden uitgegeven kun je nu voor € 50,- per jaar lid worden. Van dit bedrag is € 25,- bestemd om in de toekomst landbouwgrond aan te kopen en het andere deel is bestemd het organiseren van activiteiten, publiciteit en administratie.

Nieuwe naam

Tevens is de naam veranderd in: Landcoöperatie Dal van de Kleine en Groote Beerze. De Groote Beerze wordt dus meegenomen. coöperatie gaat zich dus op een groter gebied richten.

Terug naar openbare inschrijving?

Momenteel verpacht de Landcoöperatie grond aan een 8- tal pachters. Waarschijnlijk zal voor het komende jaar opnieuw openbaar ingeschreven moeten worden om te kunnen pachten. Dit is jammer voor de huidige pachters maar biedt ook kansen voor anderen die op een duurzame manier landbouw willen bedrijven.

Meer weten: https://dalvandekleinebeerze.nl/

Actie: Kempenland in het Zonnetje

In de maand juni kregen we van Het Van Goghpark een cadeautje: 10 fraaie insectenhotels met zonnebloemzaden. Die hebben we natuurlijk direct voor de leden beschikbaar gesteld.

Zo konden onze leden inschrijven op een insectenhotel met 10m2 zonnebloemzaden van het Van Goghpark, op voorwaarde dat de insectenhotels een mooi plekje zouden krijgen. ANV Kempenland maakte het aanbod compleet door een zaadmengsel voor de onderbegroeiing toe te voegen.

Aanbod = vraag

Omdat er precies evenveel aanvragen binnenkwamen als het aantal dat we hadden gekregen konden we bij elk van de aanvragen een setje afleveren.

Foto’s insturen!!!

Nu zijn we natuurlijk benieuwd naar de resultaten van deze feestelijke bloemenmengsels. Is het jullie gelukt om er iets moois van te maken? Ook als het niet gelukt is, door het weer of andere omstandigheden, vinden we het leuk om een foto te ontvangen. Aub insturen per mail naar info@anvkempenland.nl

Zonnetjes gezocht

Heeft Nelis de opdracht nog niet helemaal begrepen? Of is hij gewoon beretrots op zijn eenjarige bloemenrand zonder zonnebloemen? Dat kan, maar waar blijven de zonnetjes, Nelis?

De mooie rand van Nelis wacht op zonnetjes (Foto: N. Klaasen)

Introductie Basiskwaliteit Natuur in het buitengebied (BKN)

Als het landschap geschikt is, dan volgen de soorten vanzelf. Die ontwikkeling wil je kunnen volgen. Basiskwaliteit Natuur (BKN) is een nieuwe, integrale benadering van natuurwaarden in niet-natuurgebieden (dus landelijk gebied en ook bebouwde kom). Te beginnen met een 0-meting.

BKN meet de biodiversiteit, in het buitengebied, als uitgangspunt voor het bijgeval (terug)brengen en handhaven van de soorten die in een bepaald gebied thuishoren. Deze methode strekt van abiotiek en landschapselementen (basiskwaliteit) tot gebruik en beheer.

Versnelling

Na vier jaren voorbereiding en de pilot van Vogelbescherming/SoortenNL in de GHO-gemeenten (Goirle, Hilvarenbeek, Oisterwijk), komt het concept nu versneld van de grond.

Betrokkenheid

Vrijwilligers, instellingen, organisaties, kennisinstituten en overheden hebben zich aan het concept verbonden. Na de GHO gemeenten is ook Tilburg betrokken. Deze weken zijn de eerste projectbesprekingen van B-teams, IVN en VNMH. Ook Brabants Landschap en Naturalis denken mee. Al die inzet heeft al geleid tot nieuwe tools die inzetbaar zijn bij de veldopnames voor BKN.

Inktvlek

Kwartiermaker in dit project, Anjo Roorda, is in gesprek met LVVN (voorheen LNV). Het ministerie wil aansluiten en leren. Met Brabant voorop wil zij in elke provincie een pilot steunen. Daarin is sprake van een brede Uitvoeringscoalitie van alle overheidsniveaus en zeker ook boeren/grondeigenaren.

https://www.boekenzijnvannu.org/post/basiskwaliteit-natuur-krijgt-vele-handen-en-voeten-en-een-app

Pilot Biodiversiteitsmonitor Graasdierhouderij

“Eindelijk’, horen we verzuchten. Na ruim drie jaren ervaring met de Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM) is vriend en vijand overtuigd van het succes van deze regeling. Kan zoiets ook voor andere sectoren?

BBM voorziet in een ‘bedieningspaneel’ waarop je eigen duurzaamheidsscore af te lezen is en het effect in beeld gebracht wordt van maatregelen die je treft in het kader van duurzaamheid en biodiversiteit. Veel boeren werken er graag mee en zien kans hun duurzaamheidsprestaties te verhogen. De resultaten worden binnen de regeling uitbetaald in euro’s.

Start met Melkvee!

De regeling ging van start met de melkveehouderij om de doodeenvoudige reden dat melkveehouders al gebruik maken van de KringloopWijzer, op basis van 9 Kritische PrestatieIndicatoren (KPI’s). Die regeling is voor BBM alleen een beetje uitgebreid in de richting van biodiversiteit.

Boerenverstand

Met een nieuwe pilot ontwikkelt onderzoeksbureau Boerenverstand, in opdracht van Brabants Bodem,  een nieuwe set KPI’s voor de graasdierhouderij: zoogkoeien-, schapen-, geiten (met weidegang)- en overige graasdierbedrijven. Naar de haalbaarheidsresultaten wordt nu naar uitgekeken. Laten we het voorlopig BBG noemen.