Contract Runboeren verlengd

Bergeijk, maandag 20/8

Eventjes geduld, maar nu is het nieuwe Beheercontract voor EVZ De Run verlengd tot 1 januari 2028. De vier Runboeren, Wil, Ad, Toon en Ardie hebben het beheer naar zijn inmiddels druk met hun tweede periode beheer EVZ voor de gemeenten Eersel en Bergeijk.

Hoe staat het ervoor?

Samen met de veldcoordinator, Nelis Klaasen, werd even teruggekeken en vooruitgeblikt. De natuur in de EVZ ontwikkelt zich naar wens. Na drie jaren omvormingsbeheer is de kop eraf en kunnen we volstaan met instandhoudingsbeheer. Omdat het natte voorjaar maaien onmogelijk maakte, konden sommige soorten niet voor de bloei afgevoerd worden. Dat vraagt nu even aandacht.

Nevenactiviteit

De Runboeren zijn voornamelijk melkveehouders. De familie Houbraken weet dat je daarmee aan de weg kan timmeren: de familie bestiert een drukbezochte ijsbrouwerij annex vergaderlocatie ‘Koetje Kaat’ langs het wandelpad door de EVZ.

Monitoring

We zijn erg blij met de ondersteuning van IVN Veldhoven. Met vrijwilligers wordt de stand van de vogels, de vegetatie en de insecten bijgehouden. Voor amfibieen wordt een vrijwilliger toegevoegd. Er zijn al heel wat uurtjes besteed aan de inventarisatie. We kijken uit naar het rapport over 2024.

Poelen en Houtopstanden

Komende jaren maken we een begin met het periodiek beheer van poelen, houtopstanden en mogelijk ook de insectenwand. En we blijven natuurlijk wandelen langs de Run.

Wij wensen de jongens succes met dit mooie project!

Landbouw in transitie: Kun je dat eten?

Nee. Transitiegewassen kun je niet altijd eten. Toch durven Kempische boeren de uitdaging aan om verder te kijken dan graan en aardappelen. Boerennatuur Brabant Midden denkt mee!

Productief Kruidenrijk Grasland (PKG)

Inmiddels is PKG een gevestigd hoofdstuk in de transitie. Diepere worteling maakt het gewas beter bestand tegen droogte en het helpt water vast te houden in de bodem. Met haar gespreide bloei is het aantrekkelijk voor insecten. De vlinderbloemige soorten binden stikstof uit de lucht. Omdat koeien het graag lusten is het gewas goed inzetbaar binnen het eigen bedrijf.

En Miscanthus?

Dat is de deftige naam voor ‘Olifantsgras’. Het is een hoog opschietende grassoort met een hoge biomassa.. Miscanthus kan zich met weinig hulpstoffen en onder wisselende omstandigheden, droog, nat, goed ontwikkelen. Het is een langjarige teelt die na de eerste aanloop weinig bewerking meer vereist en een stabiele oogstverwachting geeft tot wel 20 jaren. Binnen het GLB valt het binnen de ‘vezelgewassen’ en ‘meerjarige teelt’

Toepassing

Het gewas wordt toegepast in de bodemverrijking en als substraat, maar kansen liggen voornamelijk in de bouw. In die sector wordt gezocht naar sterke, lichte, duurzaam verkregen, hernieuwbare materialen met een hoge isloatiewaarde.

Kip-ei

Bij elk nieuw product heb je te maken met het Kip-Ei verhaal: voor doorontwikkeling is massa nodig, maar de afzetstroom en de prijsvorming is nog onduidelijk. Met het project 100haTG1.0 van BoerenNatuur Brabant Midden en Waterschap De Dommel hebben 15 boeren samen ruim 50 ha Miscanthus aangeplant.

Stimulering en monitoring

De hoge aanplantkosten vormen een eerste drempel. Hieraan werd binnen het project tegemoetgekomen met budget van Waterschap De Dommel. BoerenNatuur Brabant Midden voert het project uit en draagt zorg voor een stukje teeltbegeleiding en monitoring. In samenwerking met de HAS en Adviesbureau ‘Terug naar de Basis’ is een uitgebreide bureaustudie opgezet naar het verdienmodel. Ook aan landschappelijke inpassing en bodemgezondheidsaspecten wordt aandacht besteed. Volg die ontwikkeling: https://boerennatuurbrabant.nl/tg/

Nieuws van EVZ de Run

EVZ De Run verbindt het Natura 2000 gebied Cartierheide met Het Dommeldal. De natuurvriendelijke oeverstrook wordt door een viertal aanliggende boeren onderhouden. Zij zorgen voor zowel het wandelpad als de natuur eromheen. ANV Kempenland ondersteunt deze boeren in het proces. Na 4 jaren zijn ze aardig gevorderd in kennis en uitvoering. Hoe vergaat het hen nu?

Door de hevige regenval dit jaar was het niet mogelijk om in het vroege voorjaar aan climaxbestrijding te doen. Dat zet het beheer op achterstand, want de ongewenste kruiden hebben kunnen bloeien en uitzaaien. Sommige soorten zijn moeilijk terug te dringen als ze zich eenmaal hebben gevestigd.

Wandeling

Op 26 mei organiseerden De Runboeren in samenwerking met ANV Kempenland en de gemeenten Bergeijk en Eersel, hun jaarlijkse wandeling langs de oever van de beek De Run.

Door de slechte begaanbaarheid van het pad hadden dit jaar velen ervan afgezien om deel te nemen. De huifkar, die ons naar het startpunt bracht, hoefde maar één keer te rijden. Na afloop kregen we als beloning een heerlijk ijsje op ijsboerderij “Koetje Kaat”.

Monitoring

Vanaf dit jaar ligt de begeleiding van de boeren geheel bij ANV Kempenland. We hebben de monitoring opgestart met de vrijwilligers van IVN Veldhoven. Zij pakken de inventarisatie van de flora en fauna in de EVZ strook van de Run voortvarend op. Op 30 april, 11 mei en 04 juni is men begonnen met de inventarisatie van de vogels.

Planten:

De planteninventarisatie is bijzonder gedetailleerd weergegeven in een Excellbestand. Wie deze in wil zien kan het bestand opvragen bij info@anvkempenland.nl

Actie: Kempenland in het Zonnetje

In de maand juni kregen we van Het Van Goghpark een cadeautje: 10 fraaie insectenhotels met zonnebloemzaden. Die hebben we natuurlijk direct voor de leden beschikbaar gesteld.

Zo konden onze leden inschrijven op een insectenhotel met 10m2 zonnebloemzaden van het Van Goghpark, op voorwaarde dat de insectenhotels een mooi plekje zouden krijgen. ANV Kempenland maakte het aanbod compleet door een zaadmengsel voor de onderbegroeiing toe te voegen.

Aanbod = vraag

Omdat er precies evenveel aanvragen binnenkwamen als het aantal dat we hadden gekregen konden we bij elk van de aanvragen een setje afleveren.

Foto’s insturen!!!

Nu zijn we natuurlijk benieuwd naar de resultaten van deze feestelijke bloemenmengsels. Is het jullie gelukt om er iets moois van te maken? Ook als het niet gelukt is, door het weer of andere omstandigheden, vinden we het leuk om een foto te ontvangen. Aub insturen per mail naar info@anvkempenland.nl

Zonnetjes gezocht

Heeft Nelis de opdracht nog niet helemaal begrepen? Of is hij gewoon beretrots op zijn eenjarige bloemenrand zonder zonnebloemen? Dat kan, maar waar blijven de zonnetjes, Nelis?

De mooie rand van Nelis wacht op zonnetjes (Foto: N. Klaasen)

Vezelhennep, het proberen waard?

Uit de nieuwsbrief van Hei Heg en Hoogeind: ervaringen van Johan van Meijl

Twee jaar geleden waren we met de familie een weekendje in Groningen.

Daar heb ik het vezelhennepgewas zien staan en vond het een mooi gewas met veel lengte erin. Ik ben toen gaan informeren naar het gewas en ben uitgekomen bij het bedrijf GreenInclusive. Ik heb regelmatig contact met ze gehad en in 2022 wilde ik het zelf wel een keer proberen. Het bleek echter niet interessant voor hen omdat ze minimaal 50 tot 100 ha in de omgeving wilden. In 2023 lukte het echter wel. Er is dit jaar 150 ha ingezaaid in Brabant en een gedeelte in België.

Zelf heb ik ruim 3 ha ingezaaid op 20 mei. Binnen vijf dagen stond het gewas erop en groeide hard door. In drie maanden tijd was het oogstklaar en op 20 augustus is het gemaaid. In die drie maanden heb ik er geen werk mee gehad. Het heeft geen onkruidbestrijding nodig omdat het zo snel ontwikkelde en daarmee de grond snel dicht had. Het wortelt zich diep in de bouwvoor, waardoor er geen beregening nodig is.

Bij langdurige droogte kan het gewas even stil staan maar bij de eerste bui groeit het gewoon weer verder.

Het gewas ligt na het maaien 2 tot 3 weken op het land om te rotten, het wordt 2 keer geschut en opgeduind en dan in vierkante balen geperst. Uiteindelijk kan het dan worden verwerkt tot bouwmaterialen.

Voor meer informatie over vezelhennep en hoe dit als bouwmateriaal wordt gebruikt in biobased bouwen; zie de website van GreenInclusive: https://greeninclusive.nl/landbouw/ vezelhennep/

Zie ook het project van Collectief Midden-Brabant

 

 

Opnieuw enthousiasme voor Productief Kruidenrijk Grasland

Enthousiasme voor Productief Kruidenrijk Grasland

De beide projecten voor kennismaking met productief kruidenrijk grasland (PKG) zijn enthousiast ontvangen. Project 100haPKG1.0 (2022) en 100haPKG2.0 (2023) leverden allebei belangrijk meer hectaren op dan de 100ha waarop ingezet was. Wat levert het op?

Collectief Midden-Brabant werkt graag aan toekomstgerichte projecten als die kansen voor boeren scheppen. Zo lopen er ism. Brabants Bodem inmiddels drie ronden van de Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM) en aan een vierde ronde wordt gewerkt. Maar ook de samenwerking met Waterschap De Dommel levert interessante projecten op: het hagelnieuwe project Transitiegewassen (TG) is op dezelfde leest geschoeid als de beide edities van de projecten voor Productief Kruidenrijk Grasland.

Win-Win

Waterschap De Dommel heeft belang bij het verbeteren van de wateropnamecapaciteit van de bodem, het verminderen van de waterbehoefte, oa van de gewassen op de akkers en het beperken van de afstroom van hulpstoffen. Belangrijke argumenten om te zoeken naar grondeigenaren die daarop in willen zetten.

Voor de grondeigenaar is kostenbesparing een hoofdzaak en de kwaliteit van de bodem is van groot belang voor de opbrengst die de bodem voort kan brengen. Een verdienmodel met minder bemesting en minder beregening kan heel aantrekkelijk zijn. Boeren die al meedoen met BBM kunnen met de deelname aan een project als 100haPKG of 100haTG weer extra punten scoren.

En de koeien lusten het graag (Foto: M. Leesberg)

Resultaten

Voor de eerste ronde 100haPKG in 2022 schreven 55 deelnemers in voor ruim 150ha. Dankzij wat extra ruimte in het project en een toegevoegd budget van het Waterschap konden om alle inschrijvingen gehonoreerd worden.

De tweede ronde verliep al net zo enthousiast: er is ingeschreven door 56 boeren op 153 ha en ook hier konden alle inschrijvingen positief bericht ontvangen. Daar heeft een aanvullende donatie van de RABObank ook een rol in gespeeld.

Bij de resultaten mag niet voorbijgegaan worden aan de positieve eigenschappen van het gewas Productief Kruidenrijk Grasland zelf: diepwortelende gewassen halen mineralen dieper uit de bodem en blijven bij droogte langer groen. Dat betekent minder vraag om beregening. De vlinderbloemige kruiden vangen stikstof uit de lucht en verminderen de behoefte aan bemesting voor het gewas. De bodem komt weer meer tot leven en we zien insecten terugkomen. Tenslotte ook belangrijk: koeien lusten de kruiden graag. Zij hebben er baat bij voor hun gezondheid.

Stand van zaken

100haPKG1.0 is afgerond en uitbetaald. Voor opvolger 100haPKG 2.0 worden dezer dagen de facturen verzameld als basis voor de uitbetaling. Uitbetaling wordt volgende maand verwacht. Voor het nieuwe project 100haTG1.0 is inschrijving nog mogelijk. Zie https://anbbrabant.nl/TG/

Veldexcursie Chaam (Foto M. Leesberg)

100haTG1.0, een uitdagend project voor ondernemers die graag vooruitkijken

Nieuw project om kennis te maken met Transitiegewassen

Ben je op zoek naar kansen om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen en bij te dragen aan de verbetering van bodemkwaliteit en waterhuishouding? Dan kan dit een project voor jou zijn.

Collectief Midden-Brabant heeft met budget van Waterschap De Dommel een nieuw project opgestart voor kennismaking met transitiegewassen (TG). Boeren in het werkgebied van De Dommel kunnen de teelt van nieuwe gewassen op hun percelen uitproberen. Daarbij wil het project de ondernemers ondersteunen met kennis en een interessante vergoeding voor de aanleg.

Vezelhennep, Miscanthus en meer…

In dit project staan Vezelhennep en Miscanthus centraal. Beide gewassen staan in de belangstelling vanwege hun betekenis voor de nieuwe generatie bouw- en isolatiematerialen. Vezelhennep kan bovendien ingezet worden als ruwvoer. Miscanthus is een meerjarig gewas. In overleg kunnen andere transitiegewassen evt meegenomen worden.

Openstelling

Inschrijving op het project is mogelijk tot 17 november, maar wie het eerst komt, die het eerst maalt, want het budget is beperkt. Let op: bij overschrijving hanteren we een wachtlijst.

Meer informatie en inschrijfformuier vind je op https://anbbrabant.nl/tg/

Vezelhennep wortelt diep en kan wel wat droogte hebben (Foto: P. Kerkhofs)

 Let op: Deze zomer weer budget voor inzaaien PKG!

Bericht van Collectief Midden-Brabant

Hebt u al kennisgemaakt met Productief Kruidenrijk Grasland (PKG)? Met het project 100haPKG2.0 krijgt u opnieuw de kans om het op uw percelen uit te proberen.

Voordelen

PKG heeft meerdere voordelen boven reguliere gras- of gras/klaverteelt. Het is een meer robuust gewas wat droogte beter doorstaat, het heeft een mooie gewasopbrengst bij droogte en verbetert de bodem doordat enkele kruiden zeer lange en stevige wortels hebben. Er zijn eigenlijk geen echte nadelen als het gewas met aandacht en vakmanschap geteeld wordt.

Spelregels

Deelnemers aan het project 100haPKG2.0 kunnen dit PKG-mengsel op hun percelen inzaaien met een bijdrage in de aanschafkosten van maximum 500 euro/ha voor de maximale oppervlakte van 3 ha. De minimaal in te zaaien oppervlakte is 1 ha. Nieuwe deelnemers krijgen voorrang op deze regeling. Meer info en inschrijven: https://anbbrabant.nl/pkg/

Bodem en Water

Het verbeteren van de bodem, waaronder de infiltratie-capaciteit en de droogte-bestendigheid van het gewas, zijn reden voor het waterschap om geld te investeren in de kennismaking met ‘productief kruidenrijk grasland’ (PKG).

Dit is een project van Collectief Midden Brabant ism Waterschap De Dommel.

Publiekswandeling door boerennatuur trekt breed publiek

Zondagochtend 21 mei, zevenenveertig deelnemers kwamen vroeg uit de veren voor een ochtendwandeling met de boerenbeheerders van de natuurstrook langs het riviertje De Run. Het gaat om een brede strook natte natuurontwikkeling als ecologische verbindingszone (EVZ), met het doel om soorten de kans te geven te migreren van de Cartierheide naar het Dommeldal en andersom. Het was goed weer en goede sfeer.

De plannen voor de aanleg van een ecologische verbindingszone langs de bovenloop van De Run konden niet meteen rekenen op het enthousiasme van de vier veehouders wier grond aan de beek grenst. Omdat duidelijk was dat de EVZ er toch moest komen gingen de boeren in gesprek met de gemeenten en het Waterschap op basis van een voorstel ‘hoe het dan wel kan’.

Hoe kan het wel?

Overeengekomen werd dat de Natuurstrook aan één zijde van de beek gerealiseerd zou worden en dat de boeren de plekken aan konden wijzen waar de poelen het meest kansrijk zijn. Maar het belangrijkste voor de boeren was dat zij zelf het beheer voor hun rekening zouden nemen om te voorkomen dat het ‘een Ruwassie’ zou worden, zoals zij vreesden, daarbij doelend op overlast van distels, brandnetels en andere ongewenste vegetatie.

Rol ANV Kempenland

Waterschap De Dommel, gemeente Bergeijk en gemeente Eersel dachten constructief mee en vlogen ANV Kempenland in als deskundige partij om de mogelijkheden mee te verkennen. In onderling overleg kwam een beheerovereenkomst tot stand. Belangrijk voor het vertrouwen in het boerenbeheer was een toegepaste minicursus agrarisch natuurbeheer. In vier dagdelen kwamen, onder begeleiding van ANV Kempenland, doel, richtlijnen en technieken van agrarisch natuurbeheer aan de orde. Zo werden de boeren voorbereid op hun nieuwe beheertaak.

Vervolgovereenkomst

Gemeenten en Waterschap tonen zich tevreden over de natuurontwikkeling in de EVZ onder het boerenbeheer. Na drie jaren omvormingsbeheer met een ecologisch adviesbureau is de bodem tot rust gekomen en vangt de periode van voortgezet verschralingsbeheer aan. Er wordt een nieuwe overeenkomst gesloten met de boeren, waarbij ANV Kempenland voor de begeleiding van het beheer tekent. De boeren zijn inmiddels vertrouwd met agrarisch natuurbeheer. Zij pakken de werkzaamheden gezamenlijk op en composteren de afvalstroom zelf.

Nieuwe kansen

Met deze nieuwe kennis en vaardigheden op zak, zien de boeren kans om meer agrarisch natuurbeheer in opdracht uit te voeren. Met de jaarlijkse publiekswandeling brengen zij hun werk onder de aandacht van de bevolking. Die aandacht van het publiek is welkom voor boeren die hun bedrijf willen verbreden met recreatieve activiteiten. Het wandelpad door de EVZ is inmiddels opgenomen in het wandelrouteknooppuntenstelsel van VISIT Brabant. De boeren hebben een melktap, een boerenijssalon en een boerenlandpad met een brug over de beek toegevoegd. Voor dit laatste kon een STILA-contract worden afgesloten.

        

Geliefd ommetje

Het rondje langs de ijsbrouwerij is een geliefd ommetje vanuit Bergeijk geworden, maar de publiekswandeling op 21 mei bood net iets meer, vanwege het tochtje met de huifkar en de gelegenheid om vragen te stellen aan de boeren en de veldcoordinator van ANV Kempenland.