Wij zoeken bestuursleden voor de werkgebieden Hart van Brabant, De Beerzen, Eersel Veldhoven.
Wil jij bijdragen aan het realiseren van kennis en kansen voor boeren in jouw regio, die natuur in hun bedrijf willen opnemen?
Meld je aan op info@anvkempenland.nl met in de kop van de mail: ‘Vacature bestuurslid ANV’.
Je kunt dan een keer een vergadering bijwonen om een beeld te krijgen van de verwachtingen. Wij maken graag kennis met je.
Tot gauw?!
Namens het bestuur, groet!
De Tuinbroek: Boer en burger combineren talenten om van te smullen!
Het is een mooie dag, eind februari. Gevieren zitten we aan de keukentafel bij de familie van Doormaal aan de Lage Haghorst te genieten van een kopje koffie. We zijn nieuwsgierig naar het verhaal van ‘De Tuinbroek’.
Welkom bij De Tuinbroek (Foto: fam v Doormaal)
Peter en Hanneke vertellen hoe zij op deze boerderij aan de Lage Haghorst terechtgekomen zijn. Peter zijn wieg stond hier, als derde generatie en opvolger. Zijn vrouw Hanneke vond meteen aansluiting op de boerderij bij Peter thuis. De vierde gesprekspartner is Wim Blankers, voormalig geschiedenisleraar, die het verhaal van ‘De Tuinbroek’ vertelt vanuit De Dorpscoöperatie.
Zorgen over voedsel en landbouw
‘Haghorst ons dorp’ is een levendige coöperatie, waar men het lot graag in eigen hand neemt, ook als het gaat om zorgen over gezonde voeding. Wat kun je als bewoner bijdragen? Het idee ontstond voor een gezamenlijke tuinderij, waar op ecologische basis groenten verbouwd worden en de teelt van gezonde voeding dichterbij de bewoners komt.
Afb: Bij De Tuinbroek mag het afwijkend zijn, of een maatje kleiner (Foto: Fam. v Doormaal)
Altijd in transitie
Op zoek naar een locatie waar je het zelf kan doen, kwamen ze bij Hanneke en Peter terecht. Peter, als derde generatie geboren in de boerderij, had al verscheidene transities doorgemaakt. Zijn vader had het gemengd bedrijf van diens vader overgenomen met 12 ha en zeven melkkoeien. Peter’s moeder bracht er nog eens drie mee, dat maakt tien. Tien beste melkkoeien.
Maar het was de tijd van de grote modernisering. Specialisatie en productiviteitsverhoging, dat was het credo en dus gingen de varkens weg. De kippen werden ondergebracht in een legbatterij. Voor de koeien bouwden ze een ligboxenstal met plaats voor 40 dieren. Best vooruitstrevend anno 1971. Toen Peter in 1980 tot de maatschap toetrad telde het bedrijf 60 melkkoeien.
Hart voor mens en dier
Hanneke werd geboren als dochter van een Tilburgse smid. Het leven in de stad ervoer zij als wat al te individualistisch. Hanneke hielp haar vader graag in de moestuin en bleek vergroening in haar genen te hebben. Met een groot hart voor mens (en dier) koos zij voor een opleiding in de zorg. Hanneke voelde zich op de boerderij bij Peter thuis meteen op haar gemak. In 1987 trouwden zij en in 1989 namen zij de boerderij over. Ze telden toen 65 koeien en een legbatterij. Samen kregen Peter en Hanneke twee zonen en een dochter.
Ge wilt zijn wie ge bent!
Peter vond keuzes maken niet altijd zo gemakkelijk. Hij gaat voor kwaliteit, smaak en een eerlijk product en hij vindt dat vele malen belangrijker dan geld. In Hanneke had hij zijn partner en bondgenoot gevonden.
“Ge wilt zijn wie ge bent, niet wat een ander wil dage bent”
Vanwege Peter’s gezondheid stopte Hanneke haar werk in de zorg en nam zij het melken over. Hanneke heeft dat 20 jaar volgehouden. Ondanks dat zij beiden hielden van hun werk ging het vraagstuk over dierenwelzijn hen toch steeds meer parten spelen. In 2001 besloten ze de kippen af te stoten. Zo zouden ze ook graag hun koeien in de wei laten, maar met een beperkt grondbezit was het voor hen niet mogelijk om de melkkoeien buiten te laten lopen.
“Dan ben je maar die pinguin die rechtsaf slaat…”
Ze namen het besluit om te stoppen met melken en over te schakelen naar opfokvee en zoogkoeien. Dat het zeer deed om de melkkoeien weg te doen, dat zie je hen nog altijd aan.
Natuurinclusief
Rondom ruilverkaveling De Hilver (2011) verenigde Peter zich met 9 boeren in ‘De Hilverboeren’ om met Staatsbosbeheer nieuwe natuur te ontwikkelen. Met begrazing van nieuwe natuurgebieden voor SBB kon het bedrijf beschikken over voldoende gronden om de het opfokvee buiten te laten lopen en er kwam plaats voor een toom zoogkoeien. Loonwerk voor de Hilverboeren maakte het plaatje rond. Helaas besloot SBB wegens gewijzigd beleid om met slechts 3 van de 9 boeren door te gaan, op voorwaarde dat zij Natuurinclusief zouden worden. Daarbij is er veel ruimte voor natuur en geen chemie. Het paneeltje ‘Natuurinclusief Bedrijf’ prijkt nu fier op het erf. Maar red je het daar dan mee?
In een gespreid bedje
Toen de Dorpscoöperatie binnenwandelde met het idee voor een ecologische dorpsmoestuin, zag Peter direct kansen. Omdat het evenzeer om een ontmoetingsplek met zorgtak bleek te gaan, bloeide het sociale hart van Hanneke op. Boer en burger combineren talenten: netwerk, handjes, techniek en communicatie met kennis van de bodem, voedsel verbouwen en de zorg.
Afb: Groenten verbouwen vanuit passie (Foto: P. v Doormaal)
De geboorte van ‘De Tuinbroek’
Mede ingegeven doordat geen van de kinderen nog staat te dringen om de boerderij over te nemen, besloten Peter en Hanneke om hun passie te volgen en deze kans te pakken.
Ze kozen de fijnste plek achter de boerderij om dit nieuwe zaadje tot bloei te brengen en mensen op deze plek mee te laten genieten in ‘De Tuinbroek’. Het is een plek geworden waar je even jezelf kunt zijn, samen met anderen. Gezondheid, natuur, goede voeding en samenwerking spelen hier de hoofdrol. Een plek waar jonge ouders mrt kinderen, zorgpupillen en ouderen met elkaar in gesprek komen. De zorg voor de dieren sluit daar mooi bij aan. Dit voorjaar planten ze nog jonge fruitbomen…het zaadje groeit maar door…
Afb: Ontmoeting, buitenzijn, samen werken, voedsel dichtbij… (foto: P. v. Doormaal)
Nieuwe kansen
Met De Tuinbroek waait er een nieuwe wind over het erf. Er kwam een logo, een website een oogstdeelcommunity, losse groentenverkoop, een bloementuin, een appgroep en een verkoopkanaal voor ‘bewust-vleeseters’. Als er eens een van de brandrode ossen geslacht wordt, dan moet je snel zijn met je bestelling om niet achter het net te vissen. Vorige maand kwam er zelfs waardering uit een onverwachte hoek toen Peter en Hanneke de Natuurprijs van de Hilvarenbeekse VNMH mochten ontvangen.
En de toekomst?
Vooralsnog volstaan de lokale verkoopkanalen, maar hoe kijken we naar de toekomst? Wim springt meteen in op deze vraag. “Die vraag moeten we onszelf wel stellen! Dit is veel te mooi om verloren te laten gaan”.
De vier boeren die in 2020 samen besloten om het beheer van de Ecologische VerbindingsZone langs het beekje De Run op te pakken werden ter plekke gefilmd en geinterviewed door een ploegje van het GOB. Met het filmpje wil men potentiele deelnemers elders informeren over de betekenis van deze nieuwe taak voor hen.
Onze filmsterren Ad Houbraken en Wil Plasmans voeren het woord. Goed bezig! De jongens staan er knap op!
Na een lezing over bodemgezondheid bij de ALV willen we natuurlijk wel eens iets zien in het veld.
Bodemcoach Jan Thews van BodemUp bespreekt zijn visie op de betekenis van een vitale bodem voor de voedselproductie, voldoende en schoon drinkwater en voor biodiversiteit. Hoe kun je met doeltreffend bodemmanagement de kwaliteit van de bodem optimaliseren? Welke praktische bodemmaatregelen zijn voor jouw percelen toepasbaar? Hoe beïnvloedt dat weer jouw verdienmodel?
Kom gerust met je vragen.
We bespreken een bodemmonster en we steken ter plaatse een bodemprofiel in oud grasland.
Ben jij erbij? (Aanmelden kan nog tot 1 april)
Wanneer: vrijdag 3 april, 13.00u.
Met spijt kregen we bericht van het verlies van De Landcoöperatie voor ons gebied, zie hieronder:
Landcoöperatie ‘Dal van de Kleine Beerze’ kende een wervelende start in 2016. Doel was om binnen de gebiedsopgave Levende Beerze, met dialoog en experiment, te helpen om doelen te realiseren op het gebied van verduurzaming en verbinding. De Landcoöperatie beheerde tot en met 2024 bijna 100 ha aan landbouwgrond in het Dal van de Kleine Beerze. Dat deed ze voor de provincie, gemeenten en Brabants Landschap. Met projecten op deze gronden kon invulling gegeven worden aan maatschappelijke doelen. Acht jaren inzet konden helaas niet rekenen op krachtige ondersteuning.
Complexe formule
Ondanks de enthousiaste opstart in 2016, bleek de opzet niet voldoende te werken. Weliswaar werden gronden beschikbaar gesteld voor het realiseren van de doelen: natuur, beekherstel, water- en bodemkwaliteit, verduurzaming van de landbouw, recreatie en leefbaarheid. Maar de grond moest gewoon gekocht worden. Daardoor zouden de investeerders mee kunnen praten over het beheer van de gronden. In dialoog moest worden besloten welke duurzaamheidseisen op de gronden zouden gelden.
Mooie herinneringen
Memorabel waren de Boer-Burgerdialogen op het boerenerf en de Landart-route met vijf bijzondere kunstwerken die appelleren aan het lokale verhaal. Projecten als aanplant en beheer van groenstroken, waterbeheermaatregelen en ‘Bokashi’ waren heel leerzaam en regelmatig waren burgers betrokken bij de uitvoering.
Onvoldoende draagvlak
De oproep aan private investeerders werd echter onvoldoende beantwoord. Gebrek aan slagkracht en financiële middelen, beperkingen op de landbouwkundige inzet en onzekerheid door eenjarige pacht, leidden tenslotte tot verlies van perspectief en motivatie. Ook blijft het algehele draagvlak en animo in de streek voor de doelstelling en activiteiten van de Landcoöperatie nog te laag om echt verschil te maken.
Ruimte voor nieuw initiatief
Hiermee komt een eind aan een vrijwilligersinitiatief van boeren samen met burgers. Echter met tegenzin. Het bestuur spreekt de wens uit dat er in de toekomst weer ruimte ontstaat voor nieuwe initiatieven in dit mooie gebied. De komende maanden worden de activiteiten van de Landcoöperatie afgebouwd. Als in die periode nieuwe initiatieven zich melden, dan wil de Landcoöperatie die graag met advies ondersteunen.
Contact: info@dalvandekleinebeerze.nl
Terugblik voor de liefhebber:
Wat gaat Carbon Farming voor ons betekenen? Die vraag stons de hele dag centraal bij de bijeenkomst in Goirle. Een goed bezochte dag, met interessante presentaties en goede input. Carbon Farming biedt kansen. Maatregelen voor koolstofvastlegging vergroten de weerbaarheid van de bodem en het landbouwsysteem. De mentimeter aan het slot leerde ons deelnemers dat dit nu de belangrijkste motivatie vinden om aan koolstoflandbouw te doen.
Klimaat
Het leveren van een klimaatdienst voor de samenleving door extra koolstof vast te leggen en zo bij te dragen aan het terugdringen van de klimaatverandering is een andere belangrijke drijfveer. Methodes en protocollen moeten goed aansluiten bij de boerenpraktijk en de baten moeten opwegen tegen de extra moeite en kosten.
Voor vragen: Elvina van Koulil: e.vankoulil@boerennatuurbrabant.nl of bij ZLTO via info@zlto.nl.
Lees verder in de brochure Koolstofvastlegging in bodem, bomen en bouwmateriaal: Klik Hier!
Komend jaar meer aandacht voor bodemgezondheid. We beginnen met een bijeenkomst Bodem-Up in april. Verder overwegen we een bezoek aan een composteringsbedrijf en we staan natuurlijk open voor ideeën van de leden. Laat het ons weten: info@anvkempenland.nl
Bodem is de basis
Een vitale bodem is de basis voor duurzame voedselproductie, een goede waterhuishouding en meer biodiversiteit. Boeren en tuinders kunnen hierin een grote maatschappelijke betekenis hebben. Goed om ons hier met elkaar eens in te verdiepen.
Dan hebben we het over bodemvruchtbaarheid, ziekteresistentie, waterhuishouding, bodemstructuur, verdichting, optimaliseren van bemesting, sluiten van kringlopen en zelfs over het verbeteren van het verdienmodel.
Groepsbijeenkomst
Op verzoek van ANV Kempenland is BodemUp bereid om met een groep geïnteresseerde boeren uit ons werkgebied in dialoog te gaan. Het idee is om te beginnen met een korte inleiding door een deskundige. We bespreken de handleiding voor het steken van een profielkuil en de factoren voor de bodemconditiescore. En dan samen het veld in om met profielkuil en boerenverstand te kijken wat de bodem op deze locatie aangeeft. In het veld kunnen we direct ingaan op te nemen maatregelen, praktijktoepassing en de effecten op de bodem. Juist in deze dialoog kunnen we onderling veel kennis uitwisselen.
Jouw vragen alvast inzenden?
Misschien loop je nu al met vragen in je hoofd over kwaliteit of over mogelijke maatregelen. Dan kun je die vragen vooraf al insturen, zodat we onze begeleider alvast op het spoor kunnen zetten. Stuur je vragen naar info@anvkempenland.nl dan geven wij die voor je door.
Individuele advisering ook mogelijk
Wie meer wil kan een advies op locatie aanvragen. Je krijgt dan een keukentafelgesprek met een bodemcoach en je gaat met de coach het veld in om tot een goed advies voor bodemmaatregelen te komen op perceelsniveau. Je kunt drie jaar lang coaching verwachten en je krijgt toegang tot het BodemUP netwerk. Er is daarnaast een digitale leeromgeving beschikbaar, over allerlei verwante zaken, zoals waterbeheer, het toepassen van bodemverbeteraars, meerwaarde van kruidenrijk grasland, Niet Kerende Grondbewerking of het uitlezen van een bodemanalyse.
Zelf in de lead:
Als ondernemer beslis jij zelf welke maatregel je wilt uitvoeren. Vervolgens voer je de maatregel samen met je adviseur uit. Samen evalueer je het effect van de maatregel.
* BodemUp is een initiatief van de Provincie en de Brabantse Waterschappen
Met de start van de ANLb regeling in 2016 zijn er in ons werkgebied 2 leefgebieden Open Akkers op Zand (OAZ) aangewezen: Reuselse Heide en Rielsche Heide.
Het zijn gebieden waar enerzijds ecologische kansen liggen en anderzijds bereidwilligheid bestaat om mee te werken aan een platteland met natuurwaarde. Belangrijk is ook de medewerking van een natuurwerkgroep. In deze gebieden zijn extra mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer mogelijk met ANLb.
De veldmedewerkers van BoerenNatuur Brabant Midden hebben veldexcursies georganiseerd om met elkaar te kijken waar het goed gaat en waar bijsturing wenselijk is en vooral ook hoe dan???
Bij de veldbijeenkomsten blijkt telkens weer dat er zorgen zijn over de druk van ongewenste kruiden.
BoerenNatuur Veluwe heeft handige infosheets ontwikkeld per plaagsoort.
Je vindt ze hier: https://www.boerennatuurveluwe.nl/probleemkruiden-en-invasieve-exoten
Er zijn sheets voor:
Afb: in het veld zie je pas hoe soortenrijk het is
|
Creatief is boer Gijs wel in het bedenken van plekjes om bloeiende kruiden in te zaaien.
Er bloeien kleurrijke boeketten op de randen van de sleufsilo en tussen de wintergerst vind je een bonte verzameling inheemse kruiden.
Eigenlijk zaait Gijs nectar en stuifmeel. Laat de bijen maar komen!
kleurrijke randen waar het maar kan
ook in de wintergerst bloeien akkerkruiden (Foto’s: G. v. Spreuwel)